Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Uygulama Esasları
1- Uygulama Takvimi
1 Ekim 2023-31 Aralık 2025 tarihleri arasında, mali yükümlülük doğmayacak bir geçiş dönemi olarak belirlenmiştir. Geçiş dönemi, uygulama esaslarının oturtulması, veri toplanması ve uygulamanın iyileştirilmesine yönelik aksayan noktaların tespit edilmesi için kullanılacaktır. 2025 sonuna kadar olan geçiş döneminde, ithal edilen ürünlere gömülü emisyonlar için herhangi bir ücretlendirme yapılmayacaktır. Mali uygulama dönemi 1 Ocak 2026 itibariyle başlayacaktır.
2- Ürün ve Sera Gazı Kapsamı
SKDM, demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik ve hidrojen sektörlerini kapsamaktadır. Yasal düzenlemeye tabi ürünlere ilişkili sera gazları mevzuat metninin “Ek I” bölümünde listelenmektedir. Ürünlerin tanımlanmasında uluslararası GTİP/CN kodları esas alınmıştır. Doğrudan AB’ye ithal edilen ürünler ve diğer SKDM ürünlerinin üretimi aşamasında girdi olarak kullanılan ürünler ilgili yükümlülüklere tabi olacaktır.
3-Geçiş Dönemindeki Raporlama Yükümlülükleri (SKDM Tüzüğü, Madde 35)
SKDM ürünlerini ithal eden ithalatçılar veya temsilcileri, her bir 3 aylık dönem için, o dönemde ithal ettikleri ürünlere ilişkin, takip eden ilk 1 ay içinde raporlama yapacaktır. Örneğin, Ocak-Mart dönemi içinde yapılan ithalat için Nisan sonuna kadar SKDM Raporu beyan edilecektir.
4- 1 Ocak 2026 Sonrasındaki Uygulama Dönemi
SKDM Mali Yükümlülüğü: 2026 itibariyle başlayacak ana uygulama döneminde, ürüne gömülü her 1 ton CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonu için 1 SKDM sertifikası teslim edilecektir. SKDM sertifika ücretleri, Avrupa Komisyonu tarafından, AB Emisyon Ticaret Sistemi içinde oluşan bir önceki haftanın ortalama fiyatı üzerinden haftalık olarak yayımlanacaktır.
Bildirim Yükümlülüğü: Ana uygulama döneminde, her yıl mayıs sonuna kadar, bir önceki yıl içinde gerçekleşen ithalat ve emisyon değerlerine ilişkin bir SKDM bildirimi yapılacaktır. Bu çerçevede, uygulama kapsamında ilk bildirim 1 Ocak-31 Aralık 2026 döneminde gerçekleşen SKDM ürünleri ithalatı için 31 Mayıs 2027 tarihine kadar yapılacaktır. Bildirimler, AB Komisyonu tarafından kurulacak bir Merkezi Elektronik Kayıt Sistemi üzerinden gerçekleştirilecektir.
Karbon ücretlendirmesi esasları: SKDM kapsamında oluşacak mali yükün hesaplanmasında, her bir tür ürün için toplam ürün miktarı, gömülü emisyon miktarı, AB ETS’sinde ürünün muadiline sağlanan ücretsiz tahsisat miktarı ve menşe ülkede ödenmiş karbon ücretleri dikkate alınacaktır. Uygulama esasları ikincil düzenlemelerle açıklığa kavuşturulacaktır. Emisyon performansı AB’deki muadillerine kıyasla iyi olan firmaların gerçekleşen emisyon değerlerini raporlaması, ithalatta karbon maliyetinin azaltılması ve tedarikçi olarak tercih edilebilirliğin artırılması açısından önemli olacaktır.
